«تربت‌حیدریه» پس از حمله مغول‌ها جایگزین ویران شهر زاوه شد
تاریخ انتشار: ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۰۳۰۱۳
ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: پس از ویرانی زاوه و قتل‌عام مردم توسط مغول‌ها، اندک مردم باقیمانده و آواره در جوار خانقاه و آرامگاه قطب‌الدین حیدر جمع شدند و تربت‌حیدریه را بنا نهادند.
رجبعلی لباف‌خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: از اوایل قرن هفتم هجری قمری تربت‌حیدریه بر گرد خانقاه و آرامگاه «قطب‌الدین حیدر» در حدود ۲۸ کیلومتری شهر ویران شده زاوه بنا و بعدها جایگزین آن شهر شد؛ زاوه‌ای که به دستور چنگیزخان مغول به گونه‌ای ویران شده بود که در نقشه جغرافیا نیز دیگر وجود نداشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: «عطا ملک جوینی» داستان ویرانی زاوه توسط ۳۰ هزار جنگجوی مغولی که در تعقیب «سلطان محمد خوارزمشاه» عازم نیشابور بودند را روایت کرده است، «در چنین هیاهویی که مردم کمی از زاوه باقی مانده بودند، آبادی‌های اطراف از ترس جان به قطب‌الدین حیدر که در آستانه ۱۰۰ سالگی در خانقاه به گوشه‌ای رفته بود و تعداد زیاد مغولان را «لشکر خشم خدا» می‌دانست نیز پناه بردند».
این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: قطب‌الدین حیدر در سال ۶۱۸ هجری قمری و در ۱۰۰ سالگی درگذشت و در کنار خانقاه خود به خاک سپرده شد و پیروان او پس از آن در مجاورت آرامگاهش اسکان دائم داشتند و تربت‌حیدریه را به میمنت نام قطب‌الدین حیدر نیز بنا کردند.
وی ادامه داد: اطلاعات مربوط به دوران طفولیت، نوجوانی و جوانی قطب‌الدین حیدر اندک و ناقص، مبهم و گاهی متناقض است. عده‌ای او را «شیخی نامدار و صاحب کرامات» توصیف کرده و برخی او را از جمله «عقلای مجانین» برشمرده‌اند، بعضی به عنوان «شیخ مجذوب» از او نام برده و برخی او را «صاحب باطن و اهل ریاضت» دانسته‌اند و مشی زندگی و شیوه سلوک او را گوناگون و گاهی متضاد برشمرده‌اند و پیروانش را به انجام اعمال عجیب و غریب انتخاب کرده‌اند.
لباف‌خانیکی در خصوص اصل و نسب قطب‌الدین حیدر گفت: در مورد اصل و نسب او مطالب متفاوتی منتشر شده است مانند نوشته «ابن فوطی» که از او به عنوان «حیدر بن عبدالله بن ابوالبرکات» نام برده است، «فصیح خوافی» نیز نام کامل او را «قطب الدین حیدر بن تیمور بن ابوبکر بن سلطان شاه بن سلطان خان سالوری» ذکر کرده است. همچنین «دولت‌شاه سمرقندی» نیز او را «حیدر زاوه‌ای» و پدرش را «شاهور» نامیده و در اکثر موارد از او به عنوان «قطب‌الدین حیدر زاوی» یا «زاوگی» نام برده شده است.
این پژوهشگر خراسانی اظهار کرد: با توجه به ویژگی‌های فکری و شخصیتی قطب‌الدین حیدر می‌توان او را در زمره صوفیان قرار داد. تصوف یا درویشی طریقه‌ای مبتنی بر آداب سلوک برای تزکیه نفس و ترک دنیا برای رسیدن به حق و به کمال رسیدن نفس است. صوفی‌گری از قرن دوم هجری قمری آشکار شد و اولین فردی که صوفی نامیده شد، «عثمان بن شریک» مشهور به «ابوهاشم کوفی؛ متوفی ۱۵۰هجری قمری بود. آداب طریقت صوفیان در ابتدا بیشتر متوجه عزلت و ریاضت بود که برای رسیدن به مقصود و آزار تن پشمینه (صوف) می‌پوشیدند.
لباف‌خانیکی بیان کرد: تاریخ تصوف و عرفان را به ۳ دوره شکل‌گیری تصوف (از آغاز تا قرن پنجم)، گسترش تصوف و عرفان عملی و کمال عرفان نظری (از قرن پنجم تا پایان قرن نهم) و رکود و تطور تصوف و عرفان ( از قرن دهم تاکنون) تقسیم کرده‌اند. بنابراین، مجموعه معماری به هم پیوسته قطب‌الدین حیدر در شهر تربت‌حیدریه مشتمل بر آرامگاه قطب‌الدین حیدر، مسجد جامع و کاروانسرای طبسی است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: خراسان را بشناسیم تربت حیدریه شهرستان زاوه حمله مغول باستان شناسي استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی سیاسی استانی شهرستانها جهاد دانشگاهی استانی فرهنگی و هنری استانی علمی و آموزشی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی سیاسی استانی شهرستانها قطب الدین حیدر تربت حیدریه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۰۳۰۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود
ایسنا/خراسان رضوی مدیر امور منابع آب تربت‌جام گفت: در قطعی برق اردیبهشت‌ماه، برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود.
یوسف اختری در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه کشاورزان تربت‌جام در مدیریت توأمان آب و برق نمره قبولی گرفتند، خاطرنشان کرد: در قطعی برق اردیبهشت‌ماه طرح مدیریت توأمان آب و برق چاه‌های کشاورزی استان، برق هیچ منبع آبی در تربت‌جام قطع نمی‌شود.
وی بیان کرد: بنا بر اعلام لیست چاه‌های مشمول اعمال محدودیت، در خصوص چاه‌های کشاورزی با مصرف آب و انرژی نامتعارف و بیشتر از پروانه‌های بهره‌برداری، با توجه به اهتمام جدی بهره‌برداران در زمینه مدیریت مصرف، رعایت الزامات قانونی و البته اقدامات مرکز کنترل و پایش چاه‌های شهرستان، هیچ اشتراکی از تربت‌جام قطع برق نخواهد شد.
مدیر امور منابع آب تربت‌جام افزود: طی ماه جاری در استان خراسان رضوی ۷۳۸ حلقه چاه کشاورزی مشمول اعمال محدودیت خواهند بود.
اختری گفت: در اسفندماه سال گذشته نیز تنها برق ۲ درصد چاه‌های کشاورزی تربت‌جام قطع شده بود که البته در قیاس با سایر شهرستان‌های خراسان رضوی از حیث نسبت چاه‌های متخلف به کل چاه‌ها، کشاورزان شهرستان در طرح مدیریت توأمان آب و برق نمره قبولی گرفتند.
وی در ادامه از وجود ۸۲۲ حلقه چاه در شهرستان تربت‌جام خبر داد و افزود: ۶۸۸ حلقه چاه مربوط به بخش کشاورزی است که تمامی آنها مجهز به کنتور هوشمند شده‌اند.
مدیر امور منابع آب تربت‌جام با بیان اینکه در این منطقه به دلیل برخی شرایط امکان حفر چاه غیرمجاز نیست، بیان کرد معدودی چاه غیرمجاز در روستاهای کوهپایه‌ای بوده‌اند که تمامی آنها شناسایی و مسدود شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه هرچند در گذشته بیشتر از حد مجاز برداشت آب داشتیم اما با نصب کنتورهای هوشمند میزان برداشت آب رعایت می‌شود، اذعان کرد: اگر بخواهد برداشت آب بیشتر از حد مجاز و پروانه باشد توسط کنتور قطع می‌شود.
اختری با اعلام اینکه میزان برداشت آب در هر چاه متفاوت است، از ممنوعه بحرانی بودن دشت تربت‌جام خبر داد و گفت: هر ساله کمتر از یک متر افت سطح آب زیرزمینی دارد.
وی عنوان کرد: با نصب کنتورهای هوشمند و کنترل میزان برداشت آب، افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی رو به کاهش است به طوری که قبلاً میانگین افت سطح آب‌های زیرزمینی در سال یک متر و ۳۰ سانتیمتر بوده و اکنون به کمتر از یک متر رسیده و این روند همچنان ادامه دارد.
شهرستان مرزی تربت‌جام با ۲۶۰ هزار نفر جمعیت در ۱۶۰ کیلومتری جنوب شرق مشهد قرار دارد. این شهرستان از شرق با کشور افغانستان هم مرز است.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»